PinjamanBijak.my – Di Malaysia, sistem perundangan syariah memainkan peranan penting dalam menguruskan hal ehwal umat Islam, terutama dalam isu-isu berkaitan kekeluargaan, perkahwinan, perceraian, dan pusaka.
Namun, tidak semua individu mempunyai kemampuan kewangan untuk mendapatkan khidmat guaman profesional, apatah lagi jika berdepan dengan situasi perundangan yang rumit dan menekan emosi.
Biro bantuan guaman syariah diwujudkan sebagai satu jalan penyelesaian yang adil dan inklusif.
Perkhidmatan ini bukan sahaja membuka ruang kepada golongan berpendapatan rendah, malah turut memberikan peluang kepada semua lapisan masyarakat untuk memahami dan menegakkan hak mereka di Mahkamah Syariah.
Ia juga menjadi sebahagian daripada usaha kerajaan dan institusi agama dalam memperkasakan keadilan sosial melalui perundangan Islam.
Table of Contents
Apa Itu Biro Bantuan Guaman Syariah?
Biro bantuan guaman syariah ialah satu bentuk sokongan undang-undang yang ditawarkan secara percuma atau dengan kos minimum kepada individu Muslim yang menghadapi cabaran dalam isu undang-undang syariah.
Perkhidmatan ini menyediakan nasihat guaman, penyediaan dokumen perundangan, dan wakil guaman di Mahkamah Syariah bagi mereka yang layak, khususnya individu dari kumpulan berpendapatan rendah seperti golongan B40, ibu tunggal, warga emas, dan mereka yang terpinggir.
Perbezaan utama antara bantuan guaman syariah dan bantuan guaman sivil terletak pada bidang kuasa mahkamah dan jenis kes.
Bantuan syariah hanya meliputi kes-kes yang berada di bawah bidang kuasa Mahkamah Syariah seperti cerai, nafkah, penjagaan anak, dan faraid, manakala bantuan guaman sivil merangkumi isu seperti jenayah, kontrak, dan harta pusaka bukan Islam.
Institusi yang Menyediakan Bantuan Guaman Syariah
Beberapa agensi dan institusi di Malaysia menyediakan khidmat biro bantuan guaman syariah secara percuma atau bersubsidi.
Setiap institusi ini mempunyai skop dan kaedah pelaksanaan tersendiri, namun kesemuanya berkongsi matlamat yang sama iaitu memberikan keadilan kepada yang memerlukan.
Jabatan Bantuan Guaman (JBG)
JBG merupakan agensi kerajaan di bawah Jabatan Perdana Menteri yang menyediakan bantuan guaman secara percuma untuk kes syariah dan sivil.
Perkhidmatan mereka meliputi seluruh negara dengan cawangan di setiap negeri.
Antara khidmat utama yang ditawarkan termasuk penyediaan dokumen mahkamah, nasihat perundangan, serta perwakilan di mahkamah untuk kes syariah seperti permohonan cerai, tuntutan nafkah dan hak penjagaan anak.
Untuk memohon, pemohon perlu mengisi borang permohonan, menjalani ujian kemampuan, dan menyertakan dokumen seperti penyata pendapatan, sijil nikah, dan salinan kad pengenalan.
Portal rasmi JBG menyediakan maklumat lengkap tentang proses ini.
Pusat Bantuan Guaman Syarie (BAGUS)
BAGUS pula merupakan inisiatif yang menyasarkan kes-kes kekeluargaan Islam seperti perceraian, tuntutan nafkah tertunggak, dan penjagaan anak.
Menurut laporan RTM, BAGUS telah membantu menyelesaikan ribuan kes sejak ditubuhkan.
Namun, kekangan sumber dan dana menjadi cabaran utama yang dihadapi pusat ini, sebagaimana dilaporkan oleh Utusan Malaysia, khususnya dalam memenuhi permintaan yang semakin meningkat daripada ibu tunggal dan wanita teraniaya.
Meskipun begitu, khidmat BAGUS tetap menjadi antara yang terpenting dalam ekosistem bantuan guaman syariah negara.
Majlis Agama Islam Negeri
Majlis Agama Islam Negeri turut memainkan peranan aktif dalam menyediakan khidmat nasihat guaman syariah, sama ada secara fizikal atau dalam talian.
Sebagai contoh, Majlis Agama Islam Selangor (MAIS) menawarkan platform K-Guam yang membolehkan pengguna mendapatkan nasihat guaman secara maya tanpa perlu hadir ke pejabat.
Inisiatif ini membolehkan masyarakat luar bandar serta mereka yang tidak mempunyai kemudahan pengangkutan untuk turut sama menerima nasihat undang-undang yang relevan dan profesional.
Maklumat lanjut boleh diperoleh daripada artikel di Selangorkini.
Klinik Bantuan Guaman Universiti Islam Malaysia (UIM)
UIM turut menyediakan klinik bantuan guaman yang dikendalikan oleh pensyarah dan pelajar Fakulti Syariah dan Undang-undang mereka.
Klinik ini bukan sahaja memberi peluang kepada pelajar untuk mendalami kes sebenar, tetapi juga membantu masyarakat setempat mendapatkan khidmat nasihat percuma.
Perkhidmatan ini sangat membantu bagi mereka yang ingin mendapatkan panduan awal sebelum membawa kes ke mahkamah.
Prosedur Permohonan Bantuan Guaman Syariah
Bagi memohon bantuan guaman syariah, individu perlu melalui beberapa proses penting untuk memastikan kelayakan mereka.
Langkah-langkah permohonan:
- Hadiri sesi konsultasi awal di mana-mana pejabat JBG, BAGUS, atau Majlis Agama Islam negeri.
- Lengkapkan borang permohonan yang disediakan, sama ada dalam bentuk fizikal atau dalam talian.
- Kemukakan dokumen sokongan seperti salinan kad pengenalan, sijil perkahwinan/perceraian, penyata pendapatan, dan dokumen berkaitan kes.
- Jalani ujian kemampuan kewangan untuk menilai sama ada pemohon layak menerima bantuan guaman percuma atau bersubsidi.
- Tunggu keputusan kelulusan dan sekiranya diluluskan, kes akan diserahkan kepada peguam syarie atau pegawai undang-undang yang ditugaskan.
Permohonan juga boleh dibuat melalui platform digital seperti Guaman, yang menyediakan saluran mudah dan mesra pengguna untuk masyarakat yang celik teknologi.
Skop Perkhidmatan Bantuan Guaman Syariah
Bantuan guaman syariah meliputi pelbagai bentuk perkhidmatan mengikut jenis kes yang ditangani.
Senarai perkhidmatan merangkumi:
- Nasihat guaman syariah secara lisan atau bertulis sebelum kes difailkan.
- Penyediaan dokumen mahkamah seperti permohonan cerai, tuntutan nafkah, dan pengesahan perkahwinan.
- Perwakilan di Mahkamah Syariah oleh peguam syarie yang dilantik.
- Mediasi dan rundingan dalam usaha penyelesaian luar mahkamah.
Jenis kes yang diliputi:
| Jenis Kes | Keterangan |
|---|---|
| Perceraian | Talak, fasakh, taklik, tebus talak dan cerai rujuk. |
| Nafkah | Nafkah isteri, anak, nafkah tertunggak dan nafkah eddah. |
| Hak Penjagaan Anak | Tuntutan hadhanah, lawatan dan penjagaan bergilir. |
| Harta Sepencarian | Tuntutan pembahagian aset semasa atau selepas perceraian. |
| Faraid dan Pusaka Islam | Pembahagian harta pusaka mengikut hukum syarak dan wasiat. |
| Tuntutan Mutaah dan Hantaran | Pampasan selepas perceraian serta tuntutan hantaran yang belum dilunaskan. |
Inisiatif dan Program Terkini
Antara usaha yang sedang dijalankan termasuk pembukaan reruai bantuan guaman di premis mahkamah seluruh negara.
Menurut Astro Awani, langkah ini membolehkan individu mendapatkan nasihat serta-merta ketika menghadiri perbicaraan atau semasa menfailkan kes.
Selain itu, pelbagai seminar dan bengkel kesedaran hak wanita Islam, ceramah undang-undang keluarga serta program advokasi hak asasi turut diadakan secara berkala oleh NGO, Majlis Agama Islam, dan universiti.
Kerjasama rentas sektor ini memastikan bantuan guaman syariah bukan sahaja reaktif, tetapi juga proaktif dalam mendidik masyarakat.
Cabaran dan Penambahbaikan Perkhidmatan
Perkhidmatan bantuan guaman syariah masih berdepan pelbagai cabaran, termasuk:
- Kekangan dana dan sumber manusia yang menyebabkan tempoh pemprosesan permohonan menjadi lambat.
- Jumlah peguam syarie berdaftar yang terhad, terutamanya di negeri-negeri luar bandar.
- Kekurangan kesedaran masyarakat mengenai kewujudan dan kelebihan perkhidmatan ini.
Cadangan penambahbaikan:
- Menambah peruntukan bajet tahunan untuk JBG dan institusi berkaitan.
- Memperluas latihan dan pensijilan peguam syarie melalui kerjasama IPTA.
- Meningkatkan kempen kesedaran awam melalui media sosial, ceramah masjid dan pusat komuniti.
- Membina sistem permohonan bersepadu dan automatik secara digital bagi mempercepatkan proses penilaian.
Biro bantuan guaman syariah bukan sekadar perkhidmatan, tetapi satu simbol keadilan dalam masyarakat Islam yang inklusif.
Ia membuktikan bahawa keadilan bukan hanya untuk yang mampu, tetapi juga untuk mereka yang kurang berupaya dari segi kewangan.
Dengan penyelarasan yang berterusan, peningkatan sokongan kerajaan, dan kerjasama antara institusi, bantuan guaman syariah mampu menjadi tonggak dalam melindungi hak individu Muslim di negara ini.
Setiap rakyat Malaysia yang beragama Islam wajar mengetahui dan memanfaatkan kewujudan biro bantuan guaman syariah untuk menegakkan keadilan diri dan keluarga mereka.
