Jenis & Contoh Bantuan Bencana Alam di Malaysia: Panduan Lengkap

PinjamanBijak.my – Bencana alam seperti banjir, ribut kencang, tanah runtuh dan gempa bumi kecil merupakan kejadian yang kerap berlaku di Malaysia.

Dalam menghadapi situasi sebegini, bantuan bencana alam memainkan peranan yang sangat penting bagi memastikan keselamatan, kesihatan dan kelangsungan hidup mangsa yang terjejas.

Bantuan ini bukan sekadar bantuan fizikal atau kewangan. Ia turut melibatkan aspek psikologi, emosi dan sokongan sosial.

Artikel ini akan menghuraikan pelbagai jenis bantuan bencana alam yang biasa diberikan di Malaysia, termasuk contoh pelaksanaan di lapangan dan peranan agensi utama seperti Jabatan Kebajikan Masyarakat (JKM) dan NADMA.

Kita juga akan melihat bagaimana individu dan masyarakat boleh menyumbang secara aktif dalam misi bantuan ini.

Apa Itu Bantuan Bencana Alam dan Kenapa Ia Penting?

Bantuan bencana alam merujuk kepada segala bentuk sokongan yang diberikan kepada individu atau komuniti yang menjadi mangsa kejadian alam semula jadi yang tidak dijangka.

Sokongan ini boleh berbentuk kewangan, tempat perlindungan, makanan, rawatan kesihatan, khidmat kaunseling dan pelbagai lagi bentuk keperluan yang bersifat mendesak.

Tujuan utamanya adalah untuk memastikan mangsa bencana dapat terus bertahan dan menjalani kehidupan harian dengan lebih baik selepas kehilangan harta benda, tempat tinggal atau ahli keluarga.

Di Malaysia, antara jenis bencana alam yang sering berlaku termasuk:

• Banjir kilat dan banjir besar yang biasanya berlaku pada hujung tahun di kawasan rendah seperti Kelantan, Terengganu dan Pahang.
• Tanah runtuh yang sering terjadi di kawasan berbukit dan cerun curam seperti di Selangor dan Perak, khususnya selepas hujan lebat berpanjangan.
• Ribut petir dan angin kencang yang boleh menyebabkan kerosakan rumah, premis dan pokok tumbang, terutama di kawasan terbuka.
• Gempa bumi kecil di kawasan tertentu seperti Sabah, yang walaupun jarang, tetap membawa kesan kepada penduduk setempat.

Bantuan yang cepat dan berkesan boleh mengurangkan kadar kehilangan nyawa, mempercepat proses pemulihan serta mengekalkan kestabilan sosial dalam komuniti terjejas.

Bentuk Bantuan Bencana Alam yang Disediakan di Malaysia

Di Malaysia, terdapat pelbagai bentuk bantuan bencana alam yang telah disusun oleh agensi-agensi kerajaan dan pertubuhan bukan kerajaan bagi memastikan kebajikan mangsa sentiasa dijaga.

Bantuan ini diselaraskan mengikut keperluan semasa bencana dan jenis kerosakan yang berlaku.

Bantuan Kewangan Terus kepada Mangsa

Bantuan kewangan diberikan sebagai sokongan segera untuk mangsa menampung kos sara hidup dan kerosakan harta benda.

Antara bentuk bantuan kewangan yang disediakan termasuk:

• Bantuan Wang Ihsan (BWI): Sumbangan RM500 hingga RM1,000 diberikan kepada setiap ketua keluarga yang terjejas akibat bencana. Ia disalurkan melalui kerajaan negeri dan NADMA.
• Bantuan baik pulih rumah: Mangsa yang kehilangan tempat tinggal atau rumah yang rosak teruk boleh menerima bantuan pembaikan atau pembinaan semula, bergantung pada tahap kerosakan.
• Pampasan kerosakan aset: Termasuk kenderaan, peralatan pertanian atau mesin yang rosak akibat banjir atau bencana lain. Bantuan ini disediakan secara khusus oleh kementerian atau agensi berkaitan seperti Kementerian Pertanian.

Penginapan Sementara dan Pemindahan Mangsa

Apabila berlaku bencana besar, pihak berkuasa akan mengaktifkan Pusat Pemindahan Sementara (PPS) bagi menempatkan mangsa yang perlu dipindahkan dari kawasan bahaya.

Di PPS, mangsa menerima:

• Tempat tidur sementara seperti tilam, tikar dan bantal yang disediakan dalam dewan orang ramai, sekolah atau surau.
• Makanan harian yang dimasak, biasanya tiga kali sehari, melalui dapur komuniti atau sukarelawan.
• Kemudahan asas seperti bilik air, bekalan elektrik, air bersih serta sokongan kesihatan melalui klinik bergerak.

Bantuan Makanan, Pakaian dan Keperluan Asas

Mangsa bencana akan menerima keperluan harian bagi meneruskan kelangsungan hidup sementara bantuan kekal disediakan.

Antara keperluan asas yang disalurkan termasuk:

• Makanan segera seperti mi segera, biskut, air mineral dan makanan dalam tin.
• Pakaian bersih yang dikumpul melalui sumbangan orang ramai dan NGO.
• Kelengkapan bayi dan wanita seperti lampin pakai buang, susu formula, tuala wanita dan sabun.
• Kit kebersihan diri yang merangkumi ubat gigi, sabun mandi, tuala kecil dan pencuci tangan.

Sokongan Psikososial dan Kaunseling

Kesan emosi terhadap mangsa tidak boleh dipandang ringan. Ramai yang mengalami trauma, kemurungan dan rasa kehilangan yang mendalam selepas bencana.

Untuk itu, sokongan psikologi turut diberikan seperti:

• Sesi kaunseling individu dan keluarga oleh pegawai psikologi JKM atau sukarelawan terlatih.
• Aktiviti sokongan emosi untuk kanak-kanak, termasuk terapi bermain dan seni.
• Bimbingan rohani seperti ceramah motivasi dan aktiviti kerohanian yang disusun khas di PPS.

Contoh Bantuan Bencana Alam yang Pernah Dilaksanakan

Terdapat pelbagai contoh bantuan bencana alam yang menunjukkan kecekapan pihak berkuasa dan pertubuhan masyarakat dalam memberikan bantuan segera dan berkesan kepada mangsa bencana.

Antara contoh signifikan termasuk:

• Banjir besar di Pantai Timur (2014): Lebih 100,000 mangsa dipindahkan ke PPS di Kelantan, Pahang dan Terengganu. Bantuan makanan, kewangan dan pembaikan rumah disalurkan segera oleh kerajaan persekutuan dan NGO seperti MERCY Malaysia.
• Gempa bumi di Ranau, Sabah (2015): Menyebabkan kerosakan bangunan sekolah dan premis awam. Bantuan diberikan dalam bentuk khemah sementara, makanan serta pemulihan psikologi kepada pelajar dan guru.
• Tanah runtuh di Batang Kali (2022): Operasi menyelamat melibatkan pasukan khas. Mangsa yang terselamat diberikan bantuan makanan, tempat tinggal sementara dan kaunseling.

Semua insiden ini menunjukkan betapa pentingnya kehadiran pasukan bantuan bencana alam yang bersiap siaga.

Peranan JKM dalam Bantuan Bencana Alam

Bantuan bencana alam JKM sangat kritikal dalam memastikan segala bentuk bantuan dapat disalurkan dengan teratur, selamat dan menyeluruh kepada mangsa.

JKM atau Jabatan Kebajikan Masyarakat ialah agensi utama yang bertanggungjawab dalam pengurusan sosial mangsa bencana.

Fungsi Utama JKM

JKM berperanan sebagai penggerak utama di PPS dan antara fungsi penting mereka adalah:

• Mengurus penempatan mangsa dan kemudahan asas di pusat pemindahan.
• Menyediakan makanan, pakaian dan bantuan keperluan asas.
• Menyelaraskan bantuan kewangan dan permohonan rasmi kepada pihak berkaitan.
• Memberikan sokongan psikososial secara langsung kepada mangsa dan ahli keluarga.

Jenis Bantuan yang Disediakan

JKM menyediakan bantuan seperti:

Prosedur Permohonan Bantuan JKM

Bagi mendapatkan bantuan daripada JKM, langkah-langkah berikut perlu diambil:

1. Hadir dan daftar di PPS rasmi yang dibuka semasa bencana.
2. Pegawai JKM akan membuat penilaian awal terhadap tahap kerosakan dan keperluan mangsa.
3. Borang permohonan bantuan akan diedarkan dan perlu diisi lengkap.
4. Salinan dokumen seperti kad pengenalan dan bukti kediaman perlu disertakan.
5. Permohonan dihantar kepada pejabat JKM daerah untuk diproses dan diluluskan.

Maklumat lanjut tentang peranan dan bantuan JKM boleh didapati melalui laman rasmi JKM.

Agensi & Organisasi Lain yang Terlibat dalam Misi Bantuan Bencana Alam

Selain JKM, terdapat banyak pihak lain yang turut serta dalam misi bantuan bencana alam, termasuk agensi kerajaan dan NGO.

NADMA: Agensi Koordinasi Utama

Agensi Pengurusan Bencana Negara (NADMA) ialah badan penyelaras utama dalam semua insiden bencana di peringkat kebangsaan.

Tugas NADMA meliputi:

• Menyusun pelan kecemasan dan mobilisasi aset.
• Menyampaikan maklumat rasmi kepada awam.
• Menyelaraskan kerjasama antara negeri, kementerian dan pihak berkuasa tempatan.

NGO & Badan Amal

NGO turut memainkan peranan besar dalam gerak kerja bantuan:

• MERCY Malaysia: Menyediakan rawatan perubatan dan peralatan kesihatan di kawasan terjejas.
• Bulan Sabit Merah Malaysia (BSMM): Menyumbang dari segi sokongan logistik dan sukarelawan.
• Islamic Relief Malaysia: Menyalurkan bantuan keperluan asas dan membina semula kediaman mangsa.

Kerjasama Swasta dan Komuniti

Pihak swasta dan masyarakat turut menyumbang melalui:

• Penajaan logistik seperti trak, bot dan helikopter untuk pengagihan bantuan.
• Sumbangan wang dan barangan yang dikumpul di pusat komuniti.
• Penglibatan sukarelawan daripada kalangan pelajar, pekerja syarikat dan individu awam.

Cara Menyertai atau Menyalurkan Bantuan Bencana Alam

Orang ramai juga boleh terlibat secara aktif dalam usaha bantuan ini. Menyumbang dalam bantuan bencana alam bukan hanya melibatkan wang, tetapi juga masa, tenaga dan keikhlasan.

Saluran Rasmi untuk Derma

Untuk memastikan sumbangan selamat dan sampai kepada mangsa, sumbangan perlu dibuat melalui saluran rasmi seperti:

• Akaun NADMA yang dibuka khas ketika bencana besar berlaku.
• Tabung Bencana Negara JKM yang mengurus agihan dana secara telus.
• Laman rasmi NGO seperti MERCY Malaysia dan BSMM yang menerima derma terus melalui platform mereka.

Menjadi Sukarelawan

Sekiranya anda berminat menyumbang tenaga, anda boleh:

• Daftar melalui sistem sukarelawan seperti iVolunteer oleh JKM.
• Sertai program sukarelawan universiti dan organisasi belia.
• Hubungi NGO dan daftar sebagai tenaga sokongan untuk membantu di lapangan atau pusat pengumpulan.

Langkah Keselamatan dan Etika

Sebelum menyertai misi bantuan, pastikan anda:

• Menyertai latihan asas bantuan kecemasan dan keselamatan diri.
• Tidak berkongsi gambar atau maklumat mangsa secara sembarangan.
• Berkoordinasi dengan agensi yang sah agar bantuan tidak bertindih atau mengganggu operasi.

Bantuan bencana alam merupakan tanggungjawab bersama yang memerlukan kerjasama pelbagai pihak.

Dari agensi kerajaan, NGO, masyarakat, hingga individu biasa – semua mempunyai peranan dalam memastikan mangsa bencana menerima bantuan dengan segera dan sewajarnya.

Semakin ramai yang bersedia membantu, semakin besar peluang untuk komuniti bangkit semula dengan lebih kuat dan bersatu.